Yeme problemi denildiğinde akla gelen ilk konu yemeğe karşı isteksizliktir. Oysa aşırı yemek yemek veya su içmek yada su içme konusunda isteksiz davranmak da önemli bir sorunun göstergesi olabilen birer yeme problemidir. Örneğin şeker, kanser, Hyperthyroidism, Hypothyroidism, Cushing sendromu, karaciğer ve böbrek hastalıkları yeme problemlerine neden olabilen ve sık karşılaşılan metabolik hastalıklardır.
Yeme problemlerinin başında gelen iştahsızlık psikolojik kökenli olabileceği gibi pek çok hastalığın önemli bir klinik belirtisi olarakta görülebilir. Bu nedenle, bir kaç günden fazla süren iştahsızlık durumlarında vakit kaybetmeden veteriner hekime danışılmalıdır. Vücudun en önemli yapılarından biri olan sindirim sisteminde oluşabilecek aksamalar doğrudan vücudun diğer sistemlerini de etkileyebileceğinden ciddi sorunlara sebep olabilir. Ayrıca iştahsızlık bir çok metabolik hastalığın habercisi olabileceğinden detaylı bir muayene yapılması gerekebilir. Bu amaçla kan ve idrar tahlilleri, endoskopi, röntgen ve ultrason gibi teşhis yöntemlerinden yararlanılabilir.
İştahsızlığa neden olabilen hastalıkların başında dental problemler gelmektedir. Ayrıca mide torsionları, yabancı cisime bağlı tıkanmalar, böbrek hastalıkları, kanser, yutak ve özefagus ile ilgili problemler de iştahsızlığa neden olabilir.
Dental problemler
Tüm petlerde genellikle 3 yaşından sonra sıklıkla görülen genel bir problemdir. Özellikle yeme sırasında gözlenen karakteristik belirti çiğneme güçlüğüdür. Ağrı şiddetlidir ve bu nedenle çiğneme çoğu zaman yavaş ve tek taraflı olarak yapılır.
Problemin derecesine bağlı olarak aşırı salya, diş etlerinde kanama, iltihaplanma, yemek yeme esnasında solunum güçlüğü, yaygın tartar plakları, diş etlerinde kızarıklıklar veya ülser gibi belirtilerde görülebilir.
Tüm bu sorunlar yeme esnasında şiddetli bir ağrıya neden olacağından yemeğe karşı bir isteksizlik söz konusudur.
Kedi ve köpeklerde en sık karşılaşılan dental problemlerin başında tartar oluşumları yer alır. Tartar ciddi bir periodontal bir bozukluktur. İleri düzeyde olduğunda diş etlerinde gerileme ve yangı gibi sorunlar yaratabileceği gibi diş kayıplarına da neden olabilir. Düzenli olarak diş fırçalama ve kuru gıdalar ile besleme gibi koruyucu önlemler sorunun oluşumunu önleme açısından faydalı olabilir. Ancak oluşan taşların tamamen giderilebilmesi ve diş etlerinin iç bölümlerinin temizlenebilmesi için veteriner hekiminizden yardım almalısınız.
Dental nedenlere bağlı olarak görülen iştahsızlıklarda genellikle problemin nedeni ortadan kaldırıldığında yeme ile ilgili problemlerde kendiliğinden çözümlenmiş olur.
Cushing hastalığı
Petlerde yeme problemlerine neden olan hastalıklardan biridir. Neden olduğu sorun dental problemlerin tam aksine iştah artışıdır.
Vücutta adrenal bezlerden salınan ACTH (Adrenokortikotropikhormon) hormonunun fazla üretilmesi sonucu kortizol (cortizol) ve diğer steroidlerin seviyesi artar. Kortizol seviyesinin artması nedeniyle iştahta artış ve aşırı yeme isteği gözlenir.
Genellikle orta yaştaki köpeklerde görülen hastalığın oluşumunda en büyük faktörlerden biri salgı bezlerinde şekillenen tümöral oluşumlardır. Klinik olarak iştah artışının yanında tüy yapısında bozulmalarla da kendini belli eden hastalığın tam teşhisi için laboratuvar bulgularından faydalanılır. Özellikle kanda kortizol seviyesinin tespiti gerekir. Hastalığın tedavisi kortizol üretiminin yavaşlatılması esasına dayanır. Bu sayede hastalığın etkileri ve iştah artışı kontrol altında tutulmaya çalışılır.
Diabetler
Aşırı su içme eğilimine neden olan diğer bir metabolik hastalıktır. Pankreasın yeterli insülin üretmemesi ve insülin seviyesinde şekillenen düşmeye bağlı olarak kanda glikoz seviyesinin artışı ile beliren bu hastalığın spesifik belirtisi aşırı su içme isteğidir. Teşhisi laboratuvar bulguları ile yapılabilen hastalığın tedavisinde düzenli kan glukoz seviyesi ölçümleri yapılarak insülin tedavisi gerekir. Hastalığın kontrol altına alınması aşırı yeme ve su içme problemlerinin giderilmesinde etkin olur.
Kanser veya tümöral oluşumlar
Tüm petlerde iştahsızlığa ve yeme problemlerine neden olabilir. Her yaş ve ırktaki petlerde görülebilen kanser vakalarında mekanik ve sistemik etkiye bağlı iştahsızlık şekillenebilir. Zamanla artan bir iştah kaybı sözkonusudur. Medikal veya operatif tedavilerden olumlu sonuçlar alındığı taktirde yeme isteği yine zamanla artar.
Hyperthyrodism
Aşırı yemek yeme ve su içmeye neden olabilen metabolik bir hastalıktır.
Thyroid bezlerinin aşırı çalışmasına bağlı olarak şekillenebilen yeme problemlerinin düzenlenebilmesi, yine hastalığın medikal tedavilerle kontrol altına alınabilmesi ile mümkündür.
Hypothyroidism
Thyroid bezlerinin yetersiz çalışması veya hiç çalışmaması nedeniyle thyroid hormon salgısının yetersizliği veya eksikliğine bağlı olarak şekillenen metabolik bir hastalıktır. Thyroid hormonun eksikliği iştah artışına neden olur. Öyleki hasta gıda niteliği taşımayan yabancı maddeleri dahi yeme eğilimi gösterebilir. Bu konu özel bir dikkat gerektirir. Aksi halde kusma, ishal gibi sindirim sistemi problemleri yanında daha üzücü sonuçlara neden olabilen yabancı cisime bağlı tıkanmalarda yaşanabilir.
Kesin teşhisi laboratuvar bulgularına göre yapılan hastalık da klinik olarak iştah ve kilo artışı yanında uyku ve uyuşukluk hali de belirgindir.
Uygun medikal yöntemler ve thyroid hormon ilavesi hastalığın tedavisinde olumlu sonuçlar alınmasına ve dolayısıyla yeme problemininde çözümlenmesini sağlayabilir.
Böbrek hastalıkları
Kedi ve köpeklerde kötü sonlanan önemli fonksiyon bozukluklarına neden olabilir.
Vücutta süzme ve kanın toksinlerinden arındırılması gibi önemli bir işleve sahip olan böbreklerde şekillenen hastalıklar yeme problemlerine neden olan metabolik hastalıklarının en önemlilerinden biridir.
Böbrekte şekillenen hasarın derecesine bağlı olmakla birlikte kusma, iştahsızlık ve kilo kaybı belirgin klinik bulgulardır. Hastada giderek artan bir iştahsızlık söz konusudur. Köpeklere oranla yaşlı kedilerde daha sık rastlanılan böbrek hastalıklarında erken teşhis büyük önem taşır. İdrar, kan, ultrason ve röntgen bulguları ile keşin teşhisi yapılabilen böbrek hastalıkların da şekillenen hasarlar çoğunlukla geriye dönüşümsüzdür. Yani kesin tedavisi pek mümkün olmayan hastalığın belirtilerinden (inatçı kusmalar, giderek artan iştahsızlık, uyuşukluk, kanlı veya aşırı kokulu idrar, vb.) bir veya bir kaçı görüldüğü taktirde vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurmak ve gerekli analizlerin yapılması erken teşhis için faydalıdır.
Karaciğer ve safra kesesi hastalıkları
Her iki hastalıkda vücudu sistemik olarak etkileyen hastalıklardır. İştah kaybına neden olarak yeme problemlerine sebep olabilir. Böbrek hastalıklarında olduğu gibi erken teşhis büyük önem taşır.
Juen Pet Bilgi Portalı
